Η ιστορία του υποβρυχίου «Πρωτεύς» Υ-3 συνδέεται με ένα σημαντικό γεγονός της ελληνικής ιστορίας, την βύθιση του ιταλικού μεταγωγικού “Sardegna” τον Δεκέμβριο του 1940. Το υποβρύχιο «Πρωτεύς» βύθισε επιτυχώς το “Sardegna”, αλλά μια μηχανική βλάβη ανάγκασε το υποβρύχιο να αναδυθεί. Συνειδητοποιηθείσα από το συνοδό πλοίο, το τορπιλοβόλο “Antares”, καταδιώχτηκε και εμβολίστηκε, καταλήγοντας στον αυταπαντρυσμό του υποβρυχίου.
Κατά τη διάρκεια περιπολίας του στα ανοιχτά της Αλβανίας, το «Πρωτεύς» αντιλήφθηκε μια μικρή νηοπομπή που μετέφερε ιταλικά στρατεύματα. Κατόρθωσε να εκτοξεύσει δέσμη τορπιλών εναντίον του “Sardegna”, επιτυγχάνοντας την κατάρρευσή του. Το πλήρωμα του «Πρωτεύς» έφερε ζημιές που το ανάγκασαν να αναδυθεί στην επιφάνεια. Ένα πολεμικό πλοίο των Ιταλών κατάφερε να το πλησιάσει, και με καταιγισμό βομβών βυθού, το έκανε να βυθιστεί γρήγορα.
Η απώλεια του «Πρωτεύς» σήμανε την πρώτη απώλεια ελληνικού υποβρυχίου στον πόλεμο και σε επιχειρήσεις γενικότερα. Το πλήρωμα του ανερχόταν στα 48 άτομα κατά την απώλειά του.
Η απώλεια αυτού του υποβρυχίου έχει συνδεθεί με την επίθεση και την επιχείρηση που εκτελέστηκε εκείνο το Δεκέμβριο και αποτέλεσε ένα σημαντικό γεγονός στην ιστορία του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Η μοίρα αυτού του υποβρυχίου και του πληρώματός του εξακολουθεί να είναι μια ιστορία που παραμένει στη μνήμη των ανθρώπων, αποτελώντας μια από τις πολλές συγκλονιστικές ιστορίες του πολέμου.
Οι ένδοξοι ναυτικοί του ήταν:
ΠΧΗΣ Χατζηκωνσταντής Μιχαήλ, Κυβερνήτης
ΥΠΧΟΣ Μαριδάκης Γεώργιος,
ΥΠΧΟΣ Κονίδης Θεόδωρος
ΥΠΧΟΣ Τουρνάς Ανδρέας
ΑΚΣΤΗΣ-ΜΗΧ Νικολαράκος Κυριάκος
ΑΚΣΤΗΣ-ΜΗΧ Τηλέμαχος Διονύσιος
ΚΣΤΗΣ-ΗΛΕΚ Καφετζής Αντώνιος
ΚΣΤΗΣ-ΜΗΧ Κυριαζής Ιωάννης
ΥΠΚΣΤΗΣ Α’ ΤΗΛΕΓΡΑΦΗΤΗΣ Τσάτσας Θρασύβουλος
ΥΠΚΣΤΗΣ Α’ ΤΟΡΠΙΛΛΗΤΗΣ Ντόντος Αθανάσιος
ΥΠΚΣΤΗΣ Α’ ΜΗΧ. Γεωργίου Βασίλειος
ΥΠΚΣΤΗΣ Α’ ΜΗΧ Τούλης Αχιλλεύς
ΥΠΚΣΤΗΣ Α’ ΜΗΧ Σανούδος Θεόδωρος
ΥΠΚΣΤΗΣ Α’ ΠΥΡΟΒΟΛΗΤΗΣ Γιαννέλης Δημήτριος
ΥΠΚΣΤΗΣ Β’ ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΟΣ Αναστασόπουλος Αναστάσιος
ΥΠΚΣΤΗΣ Β’ ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΟΣ Τσαλίκης Γεώργιος
ΥΠΚΣΤΗΣ Β’ ΤΟΡΠΙΛΛΗΤΗΣ Σκλάβος Παναγιώτης
ΥΠΚΣΤΗΣ Β’ ΤΟΡΠΙΛΛΗΤΗΣ Κατσουράνης Ηλίας
ΔΙΟΠΟΣ ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΟΣ Ανθής Ναπολέων
ΔΙΟΠΟΣ ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΟΣ Άννινος Διονύσιος
ΝΤΗΣ ΕΘΕΛΟΝΤΗΣ ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΟΣ Αρμένης Νικόλαος
ΝΤΗΣ ΠΡΟΤ. ΜΗΧΑΝΙΚΟΣ Βλάχος Σπυρίδωνας
ΝΤΗΣ ΕΘΕΛ. ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΟΣ Βουτσινάς Παντελής
ΝΤΗΣ ΕΘΕΛ. ΕΣΧΑΡΕΥΣ Γιαλυψός Σπυρίδων
ΔΙΟΠΟΣ ΜΗΧΑΝΙΚΟΣ Γιατράκος Σταμάτιος
ΝΤΗΣ ΕΘΕΛ. ΠΥΡΟΒΟΛΗΤΗΣ Δελής Χαράλαμπος
ΔΙΟΠΟΣ ΣΗΜΑΤΩΡΟΣ Δημητρακόπουλος Κωνσταντίνος
ΔΙΟΠΟΣ ΜΗΧΑΝΙΚΟΣ Ζαφείρης Χρήστος
ΔΙΟΠΟΣ ΤΟΡΠΙΛΛΗΤΗΣ Θεοδώσης Παναγιώτης
ΝΤΗΣ ΕΘΕΛ. ΤΗΛΕΓΡΑΦΗΤΗΣ Κάψος Γεώργιος
ΝΤΗΣ ΕΘΕΛ. ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΟΣ Λεβαντής Εμμανουήλ
ΝΤΗΣ ΕΘΕΛ. ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΟΣ Λιάτσης Γεώργιος
ΝΤΗΣ ΕΘΕΛ. ΜΗΧΑΝΙΚΟΣ Μηνάς Παναγιώτης
ΝΤΗΣ ΠΡΟΤ. ΜΗΧΑΝΙΚΟΣ Μοριανός Γεώργιος
ΝΤΗΣ ΕΘΕΛ. ΣΗΜΑΤΩΡΟΣ Μουσούλης Σταύρος
ΝΤΗΣ ΕΘΕΛ. ΑΡΜΕΝΙΣΤΗΣ Ορφανός Δημήτριος
ΔΙΟΠΟΣ ΑΡΜΕΝΙΣΤΗΣ Πανταλέων Ζαχαρίας
ΔΙΟΠΟΣ ΜΗΧΑΝΙΚΟΣ Παπαπαναγής Μιχαήλ
ΔΙΟΠΟΣ ΣΗΜΑΤΩΡΟΣ Παράσχης Παναγιώτης
ΔΙΟΠΟΣ ΜΗΧΑΝΙΚΟΣ Περδικούρης Ελευθέριος
ΔΙΟΠΟΣ ΤΟΡΠΙΛΛΗΤΗΣ Σκαράκης Απόστολος
ΝΤΗΣ ΕΘΕΛ. ΜΗΧΑΝΙΚΟΣ Τηλέμαχος Γεώργιος
ΔΙΟΠΟΣ ΜΗΧΑΝΙΚΟΣ Τούσας Αριστείδης
ΔΙΟΠΟΣ ΤΟΡΠΙΛΛΗΤΗΣ Φουρίκης Παναγιώτης
ΝΤΗΣ ΠΡΟΤ. ΤΟΡΠΙΛΛΗΤΗΣ Χατζηδημητρίου Πέτρος
ΔΙΟΠΟΣ ΑΡΜΕΝΙΣΤΗΣ Χελιώτης Κωνσταντίνος
ΝΤΗΣ ΠΡΟΤ. ΝΟΣΟΚΟΜΟΣ Χρυσανθόπουλος Γεώργιος
ΔΙΟΠΟΣ ΤΗΛΕΓΡΑΦΗΤΗΣ Ψυλλάς Πέτρος Χαρακτηριστικά υποβρυχίου
ΕΚΤΟΠΙΣΜΑ: 700 / 930 τόννοι
ΔΙΑΣΤΑΣΕΙΣ: 225 x 18,8 x 13,7 μ.
ΟΠΛΙΣΜΟΣ :
1 πυροβόλο των 4 ιντσών
1 αντιαεροπορικό πολυβόλο 3 ιντσών
6 τορπιλοσωλήνες των 21 ιντσών πλώρης
2 τορπιλοσωλήνες των 21 ιντσών πρύμνης
Αποθήκευση : 8 τορπίλες , 150 βλήματα των 4 ιντσών
ΗΛΕΚΤΡΟΜΗΧΑΝΟΛΟΓΙΚΟΣ ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ:
Μηχανές diesel: 2 ομάδες από δίχρονες SULZER
Μέγιστη ισχύς μηχανών Diesel: 1420 B.H.P. για 14 κόμβους
Σε βύθιση: 1200 B.H.P. για 9,5 κόμβους.
ΑΥΤΟΝΟΜΙΑ:
Στην επιφάνεια: κανονική 1.500 μίλια , μέγιστη 4.000 μίλια (στους 10 κόμβους για τα δύο)
Σε βύθιση: 100 μίλια στους 5 κόμβους.
ΠΛΗΡΩΜΑ : 41
ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ: 24 Οκτωβρίου 1927 από “AT. and CH. DE LA NOIRE”, Νantes, Γαλλίας
ΜΕΓΙΣΤΟ ΒΑΘΟΣ: 40 fathoms ~ 80 μέτρα
ΚΟΣΤΟΣ: 119.000 Γαλλικά Φράγκα Ο “θύτης”: το ιταλικό τορπιλοβόλο “Antares”, κλάσης Spica. Είχε μήκος 82 μέτρα, ταχύτητα 34 κόμβων και πλήρωμα 116 ανδρών. Ο οπλισμός του αποτελείτο από 3 πυροβόλα των 100 mm, 4×2 πολυβόλα Breda των 13,2 mm, 4 τορπιλοσωλήνες των 450 mm και δύο εκτοξευτές βομβών βυθού πηγή navaldefence gr defenceline gr
Πληροφορίες από: Στυλιανός Καβάζης
